Lợi dụng công chứng để hợp thức hóa tài sản: Có bị từ chối?

Trong hoạt động công chứng, công chứng viên không chỉ xác nhận hình thức giao dịch mà còn có trách nhiệm ngăn chặn việc lợi dụng công chứng để hợp pháp hóa tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp. Trên thực tế, nhiều trường hợp các bên tìm cách thông qua hợp đồng công chứng để “rửa” tài sản từ hành vi vi phạm pháp luật. Đây là một trong những căn cứ quan trọng buộc công chứng viên phải từ chối công chứng, dù các bên vẫn kiên quyết yêu cầu ký kết.

>>> Xem thêm: Trải nghiệm dịch vụ công chứng chuyên nghiệp nhất hiện nay.

1. Lợi dụng công chứng để hợp thức hóa tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp là gì?

1.1. Khái niệm tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp là tài sản:

• Có được từ hành vi phạm tội

• Có được từ hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng

• Không xác lập quyền sở hữu hợp pháp theo trình tự, thủ tục luật định

➡️ Đây là từ khóa phụ quan trọng trong việc nhận diện rủi ro công chứng.

1.2. Hành vi lợi dụng công chứng để hợp thức hóa tài sản

Lợi dụng công chứng được hiểu là:

• Dùng hợp đồng công chứng để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp

• Tạo ra vỏ bọc giao dịch dân sự hợp pháp

• Nhằm chuyển quyền sở hữu, hợp thức hóa tài sản trước cơ quan nhà nước hoặc bên thứ ba

👉 Công chứng trong trường hợp này không còn là hoạt động bảo đảm an toàn pháp lý, mà bị biến thành công cụ hợp pháp hóa sai trái.

2. Dấu hiệu nhận diện việc lợi dụng công chứng để hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp

2.1. Dấu hiệu về nguồn gốc tài sản

Công chứng viên có thể nhận diện thông qua:

• Tài sản không chứng minh được quá trình hình thành hợp pháp

• Giấy tờ về tài sản mâu thuẫn, thiếu nhất quán

• Tài sản đang liên quan đến tranh chấp, điều tra, xử lý vi phạm

➡️ Đây là nhóm từ khóa phụ: dấu hiệu tài sản bất hợp pháp khi công chứng.

2.2. Dấu hiệu về hành vi của các bên

Các dấu hiệu thường gặp:

• Các bên thúc ép ký nhanh, né tránh giải trình

• Giá trị giao dịch bất thường so với thực tế

• Dùng người khác đứng tên thay (giao dịch “mượn tên”)

• Cố tình che giấu thông tin liên quan đến nguồn gốc tài sản

👉 Những biểu hiện này buộc công chứng viên phải đặt nghi vấn pháp lý.

>>> Xem thêm: Đừng để sai sót nhỏ khiến hồ sơ bị trả lại – hãy chọn dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói có kinh nghiệm xử lý hàng ngàn hồ sơ.

3. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi tài sản có dấu hiệu bất hợp pháp (bị lợi dụng công chứng)

3.1. Căn cứ theo Luật Công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

• Công chứng viên có quyền và nghĩa vụ từ chối công chứng nếu:

  • Giao dịch có dấu hiệu vi phạm pháp luật

  • Nội dung hợp đồng nhằm che giấu giao dịch trái pháp luật

  • Việc công chứng có thể gây hậu quả pháp lý xấu cho xã hội

➡️ Đây là căn cứ trực tiếp cho việc từ chối công chứng.

3.2. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

• Giao dịch dân sự có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật thì vô hiệu

• Giao dịch nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tài sản là trái trật tự công cộng

👉 Công chứng viên không được chứng nhận giao dịch chắc chắn vô hiệu.

3.3. Liên hệ với quy định về phòng, chống tội phạm

Theo pháp luật hình sự và pháp luật về phòng, chống rửa tiền:

• Hành vi hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp có thể cấu thành tội phạm

• Người hỗ trợ, tiếp tay có thể bị xem xét trách nhiệm pháp lý

➡️ Công chứng viên nếu không từ chối có thể đối mặt rủi ro hình sự và nghề nghiệp.

4. Rủi ro pháp lý nếu công chứng viên không từ chối công chứng khi thấy bị lợi dụng công chứng

4.1. Rủi ro đối với văn bản công chứng

Nếu vẫn công chứng:

• Văn bản có nguy cơ bị Tòa án tuyên vô hiệu

• Không phát sinh hiệu lực pháp lý

• Gây thiệt hại nghiêm trọng cho bên thứ ba ngay tình

4.2. Trách nhiệm của công chứng viên

Công chứng viên có thể phải:

• Bồi thường thiệt hại

• Chịu xử lý kỷ luật

• Bị xem xét trách nhiệm hình sự nếu xác định có lỗi hoặc đồng phạm

➡️ Đây là lý do pháp luật trao cho công chứng viên quyền từ chối công chứng trong trường hợp nghi ngờ hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp.

>>> Xem thêm: Bóc trần chiêu trò lừa đảo tinh vi qua Rủi ro khi mua nhà ở xã hội.

5. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng do lợi dụng công chứng

Ví dụ thực tế

Ông A yêu cầu công chứng hợp đồng mua bán nhà đất đứng tên cá nhân. Qua kiểm tra hồ sơ:

• Nhà đất có nguồn gốc từ việc chiếm dụng trái phép

• Đang bị cơ quan chức năng xác minh nhưng chưa có quyết định chính thức

• Ông A không cung cấp được hồ sơ chứng minh quá trình tạo lập hợp pháp

Công chứng viên xác định:

• Giao dịch có dấu hiệu hợp thức hóa tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp

• Nếu công chứng sẽ tiếp tay cho hành vi trái pháp luật

➡️ Văn phòng công chứng từ chối công chứng, phù hợp quy định pháp luật.

6. Kết luận

• Từ chối công chứng khi có dấu hiệu lợi dụng công chứng để hợp thức hóa tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc

• Công chứng viên không chỉ xác nhận chữ ký mà còn bảo vệ trật tự pháp luật

• Công chứng không được trở thành công cụ “rửa” tài sản

• Việc từ chối công chứng trong trường hợp này là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý và trách nhiệm nghề nghiệp

👉 Đối với người yêu cầu công chứng, cần chuẩn bị hồ sơ chứng minh nguồn gốc hợp pháp của tài sản; đối với công chứng viên, việc nhận diện và từ chối kịp thời là chuẩn mực nghề nghiệp cốt lõi.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn thủ tục công chứng hợp đồng hợp tác kinh doanh

>>> Thừa kế là gì? Có những trường hợp thừa kế nào?

>>> Công chứng văn bản thừa kế cần bao nhiêu người đồng thừa kế ký tên?

>>> Một người đứng ra nhận tiền đặt cọc thay có hợp pháp không?

>>> Có cần chữ ký của vợ hoặc chồng khi ký hợp đồng đặt cọc nhà đất?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com