Công chứng văn bản phân chia di sản có cần người làm chứng không?
Trong quá trình công chứng văn bản phân chia di sản, nhiều người thừa kế băn khoăn liệu có cần người làm chứng hay không để đảm bảo tính hợp pháp của hồ sơ. Trên thực tế, việc có hay không có người làm chứng phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể và quy định của pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, những trường hợp bắt buộc phải có người làm chứng, cũng như những lưu ý thực tế khi thực hiện thủ tục công chứng di sản.
Khi nào cần người làm chứng trong công chứng di sản?
Theo thực tế áp dụng tại các văn phòng công chứng, người làm chứng công chứng di sản thường được yêu cầu trong các trường hợp sau:
✅ 1. Người thừa kế không biết chữ, không nghe hoặc không nói được
Theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”, nếu người ký văn bản không đọc, không nghe, không nói hoặc không ký được, công chứng viên phải yêu cầu có người làm chứng để đảm bảo việc ký kết được thực hiện một cách minh bạch và tự nguyện.
✅ 2. Có người thừa kế ở xa hoặc ủy quyền gián tiếp
Trường hợp người thừa kế không thể có mặt trực tiếp mà ủy quyền cho người khác, người làm chứng có thể được yêu cầu để xác nhận tính hợp lệ của việc ký và nội dung thỏa thuận.
✅ 3. Khi công chứng viên nhận thấy cần thiết để bảo đảm khách quan
Nếu hồ sơ có yếu tố phức tạp, có nguy cơ tranh chấp hoặc công chứng viên thấy có dấu hiệu ép buộc, mâu thuẫn trong lời khai của các bên, công chứng viên có quyền yêu cầu người làm chứng nhằm xác nhận lại sự tự nguyện và tính trung thực của quá trình ký văn bản.
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có giúp rút ngắn thời gian sang tên không?
Trường hợp không bắt buộc có người làm chứng
Nếu tất cả người thừa kế đều:
Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
Hiểu rõ và đồng ý với nội dung văn bản phân chia di sản;
Có mặt trực tiếp tại tổ chức công chứng để ký, lăn tay trước công chứng viên;
→ Thì không cần người làm chứng.
Lúc này, công chứng viên sẽ trực tiếp xác nhận việc ký kết hợp pháp, đảm bảo hiệu lực của văn bản.
Quy trình công chứng di sản có người làm chứng
Khi thuộc trường hợp bắt buộc phải có người làm chứng, quy trình thực hiện được tiến hành như sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Người thừa kế chuẩn bị hồ sơ gồm:
Giấy tờ nhân thân (CMND/CCCD, sổ hộ khẩu, giấy chứng tử của người để lại di sản);
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng tài sản (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe…);
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế;
Giấy tờ của người làm chứng (CCCD, giấy xác nhận nhân thân).
Tổ chức hành nghề công chứng niêm yết công khai thông báo về việc khai nhận hoặc phân chia di sản tại UBND cấp xã trong 15 ngày, theo quy định tại “Điều 18 Nghị định 29/2015/NĐ-CP”.
Bước 3: Lập văn bản công chứng và xác nhận người làm chứng
Người làm chứng phải ký tên, ghi rõ họ tên trong văn bản công chứng, đồng thời xác nhận họ đã chứng kiến toàn bộ quá trình ký và đồng ý với nội dung văn bản.
Sau khi công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp, văn bản được chứng nhận, đóng dấu và lưu trữ tại tổ chức công chứng theo quy định.
Trách nhiệm pháp lý của người làm chứng công chứng di sản
Theo quy định tại “Điều 48 Luật Công chứng 2014”, người làm chứng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời chứng của mình. Nếu cố tình xác nhận sai sự thật hoặc tham gia công chứng khi có lợi ích liên quan, người làm chứng có thể bị:
Xử phạt hành chính theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP;
Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc có yếu tố gian dối.
Lưu ý thực tế khi chọn người làm chứng
Nên chọn người thân, hàng xóm, hoặc người có uy tín nhưng không có quyền lợi liên quan;
Người làm chứng cần có mặt trực tiếp tại tổ chức công chứng khi ký văn bản;
Nếu người làm chứng không rành pháp luật, công chứng viên có trách nhiệm giải thích quyền và nghĩa vụ của họ;
Tránh nhờ người môi giới, nhân viên không có quan hệ rõ ràng làm chứng để tránh tranh chấp sau này.
Kết luận
Việc có hay không có người làm chứng công chứng di sản phụ thuộc vào từng hoàn cảnh cụ thể. Trong hầu hết trường hợp, công chứng viên sẽ là người xác nhận trực tiếp tính hợp pháp của giao dịch. Tuy nhiên, nếu có người thừa kế không biết chữ, khiếm thính hoặc có yếu tố phức tạp, người làm chứng sẽ đóng vai trò quan trọng để bảo đảm tính khách quan và an toàn pháp lý cho văn bản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
