Thời gian gần đây, nhiều người cho rằng theo luật mới, hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất bắt buộc phải công chứng thì mới có giá trị pháp lý. Quan điểm này khiến không ít giao dịch bị chậm trễ hoặc phát sinh tranh cãi khi các bên đã ký hợp đồng đặt cọc bằng giấy viết tay.
Vậy thực tế pháp luật hiện hành có bắt buộc công chứng HĐĐC mua bán nhà đất hay không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể căn cứ pháp lý để làm rõ vấn đề này.
>>> Xem thêm: Bạn sẽ bất ngờ với tốc độ làm việc tại phòng công chứng.
1. Hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất được pháp luật quy định thế nào?

1.1. Khái niệm hợp đồng đặt cọc theo Bộ luật Dân sự
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc là việc:
“Một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc tài sản khác trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.”
👉 Như vậy, hợp đồng đặt cọc chỉ là biện pháp bảo đảm, không phải là hợp đồng chuyển nhượng nhà đất.
1.2. Hình thức của hợp đồng đặt cọc
Bộ luật Dân sự 2015 không quy định bắt buộc hợp đồng đặt cọc phải:
-
Lập thành văn bản có công chứng;
-
Hay phải đăng ký tại cơ quan nhà nước.
Chỉ cần đáp ứng điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015.
2. Luật mới có bắt buộc công chứng hợp đồng đặt cọc không?
2.1. Căn cứ Luật Công chứng 2014
Theo Luật Công chứng 2014, chỉ những hợp đồng, giao dịch mà pháp luật quy định bắt buộc công chứng thì mới phải thực hiện.
👉 Hiện nay:
-
Không có điều luật nào quy định bắt buộc công chứng HĐĐC mua bán nhà đất.
2.2. Căn cứ Luật Đất đai và các luật liên quan
Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013 (và tiếp tục được kế thừa trong Luật Đất đai mới):
-
Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực;
-
Hợp đồng đặt cọc không được liệt kê là trường hợp bắt buộc công chứng.
👉 Do đó, dù theo luật mới, vẫn không có quy định bắt buộc công chứng HĐĐC.
>>> Xem thêm: Bạn sắp mua bán nhà đất và cần sang tên? Đừng bỏ qua dịch vụ sang tên sổ đỏ tại Hà Nội chuyên nghiệp, hỗ trợ hồ sơ đầy đủ và chính xác.
3. Vì sao nhiều người hiểu nhầm là bắt buộc công chứng hợp đồng đặt cọc?

3.1. Nhầm lẫn giữa đặt cọc và mua bán nhà đất
Nhiều người nhầm:
-
Hợp đồng đặt cọc = hợp đồng mua bán nhà đất.
Trong khi thực tế:
-
Đặt cọc chỉ để bảo đảm;
-
Mua bán mới là giao dịch làm phát sinh quyền sử dụng đất.
3.2. Do yêu cầu thực tiễn giải quyết tranh chấp
Trong thực tế xét xử:
-
Hợp đồng đặt cọc có công chứng thường được Tòa án đánh giá cao về chứng cứ;
-
Dẫn đến suy nghĩ “không công chứng là không hợp pháp”.
👉 Đây là hiểu nhầm, không phải quy định bắt buộc của pháp luật.
4. Không bắt buộc công chứng thì có nên công chứng hợp đồng đặt cọc không?
4.1. Lợi ích khi công chứng hợp đồng đặt cọc
Dù không bắt buộc công chứng hợp đồng đặt cọc, nhưng việc công chứng mang lại nhiều lợi ích:
-
Tăng giá trị pháp lý và giá trị chứng cứ;
-
Hạn chế tranh chấp về chữ ký, nội dung;
-
Được công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp của giao dịch.
Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có giá trị chứng cứ và bắt buộc các bên thực hiện.
4.2. Trường hợp nên công chứng hợp đồng đặt cọc
Nên công chứng khi:
-
Giá trị tiền đặt cọc lớn;
-
Nhà đất có yếu tố pháp lý phức tạp;
-
Giao dịch với người không quen biết;
-
Đặt cọc mua bán nhà đất chờ cấp sổ, đất thừa kế, đất chung sổ.
>>> Xem thêm: Những trường hợp nào phải đóng Phí công chứng?
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ thực tế:
Anh A và chị B ký hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất bằng giấy viết tay, đặt cọc 200 triệu đồng. Sau đó chị B không bán nhà nữa.
Khi ra Tòa:
-
Hợp đồng đặt cọc không công chứng;
-
Nhưng nội dung rõ ràng, có chữ ký hai bên, có người làm chứng.
👉 Tòa án vẫn công nhận giá trị pháp lý của hợp đồng đặt cọc, buộc chị B phải chịu phạt cọc theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015.
6. Những trường hợp hợp đồng đặt cọc dù công chứng vẫn có thể vô hiệu
Cần lưu ý:
-
Công chứng không làm hợp đồng hợp pháp tuyệt đối.
Hợp đồng đặt cọc vẫn có thể bị vô hiệu nếu:
-
Vi phạm điều cấm của luật (Điều 123 BLDS 2015);
-
Che giấu giao dịch mua bán trái phép;
-
Người ký không đủ năng lực hành vi dân sự.
7. Kết luận
Theo quy định pháp luật hiện hành, kể cả theo luật mới, không có quy định bắt buộc công chứng hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất. Việc công chứng hay không phụ thuộc vào thỏa thuận và nhu cầu bảo đảm an toàn pháp lý của các bên.
Tuy không bắt buộc, nhưng trong nhiều trường hợp, công chứng hợp đồng đặt cọc là lựa chọn nên cân nhắc để:
-
Giảm rủi ro;
-
Hạn chế tranh chấp;
-
Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Nếu bạn đang tìm nơi uy tín để công chứng nhanh chóng, hãy ghé qua Văn phòng công chứng Hà Nội.
>>> Quyền và nghĩa vụ của người được ủy quyền trong Công chứng ủy quyền.
>>> Không phải giấy tờ nào cũng cần công chứng, nhiều trường hợp chỉ cần Chứng thực là đủ.
>>> Xử lý trường hợp từ chối nhận di sản khi đang công chứng
>>> Công chứng văn bản khai nhận quyền sử dụng đất thuê thừa kế
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
