Các lỗi thường gặp trong hợp đồng mua bán viết tay và cách tránh
Hợp đồng mua bán viết tay là cách ghi nhận giao dịch dân sự phổ biến, đặc biệt trong các giao dịch nhỏ hoặc giữa người quen. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng viết tay đều hợp pháp và có giá trị thi hành. Thực tế, nhiều người đã gặp rủi ro pháp lý vì những lỗi tưởng chừng đơn giản khi lập hợp đồng mua bán viết tay. Bài viết này sẽ phân tích các lỗi thường gặp và hướng dẫn cách tránh để hợp đồng có hiệu lực.
>>> Xem thêm: Công chứng viên tại văn phòng công chứng phải chịu trách nhiệm pháp lý ra sao?
1. Hợp đồng mua bán viết tay là gì?
Theo Điều 430 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.
Hợp đồng mua bán viết tay là hợp đồng được các bên lập dưới dạng văn bản tự viết, không qua in ấn mẫu sẵn hoặc soạn thảo trên máy tính. Loại hợp đồng này có thể hợp pháp nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện về hình thức, nội dung, và không vi phạm quy định pháp luật.
Ví dụ: Anh A bán cho anh B một chiếc xe máy với giá 20 triệu đồng. Hai bên lập hợp đồng viết tay, ký tên và giao nhận xe ngay. Nếu hợp đồng có đầy đủ thông tin theo quy định, đây vẫn là hợp đồng hợp pháp.
2. Các lỗi thường gặp trong hợp đồng mua bán viết tay
2.1. Không ghi rõ thông tin các bên
Một lỗi phổ biến là ghi thiếu hoặc sai thông tin của bên mua hoặc bên bán. Theo Điều 40 Bộ luật Dân sự 2015, các bên phải ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, số CMND/CCCD, địa chỉ cư trú. Nếu thiếu thông tin này, hợp đồng sẽ khó xác định chủ thể khi có tranh chấp.
Ví dụ: Trong hợp đồng chỉ ghi “Nguyễn Văn A – bên bán” mà không ghi số CCCD, dẫn đến khó chứng minh khi có tranh chấp.
2.2. Không mô tả chi tiết tài sản
Điều 105 Bộ luật Dân sự yêu cầu tài sản phải được xác định cụ thể. Hợp đồng viết tay thường mắc lỗi mô tả chung chung, không kèm số seri, thông số kỹ thuật, tình trạng. Điều này có thể dẫn đến việc tranh chấp về đúng tài sản đã mua bán.
Ví dụ: Chỉ ghi “bán một chiếc xe máy Wave” thay vì “xe máy Wave RSX, biển số 59X3-12345, số khung…, số máy…, màu đỏ”.
>>> Xem thêm: Công chứng di chúc có bắt buộc không và giúp phòng tránh tranh chấp thế nào?
2.3. Không quy định rõ giá và phương thức thanh toán
Nhiều hợp đồng chỉ ghi giá bán mà không ghi rõ phương thức, thời hạn thanh toán. Điều này khiến bên mua có thể chậm trả hoặc trả không đủ mà khó xử lý.
Pháp luật không bắt buộc mọi hợp đồng đều phải có người làm chứng, nhưng với các giao dịch lớn hoặc giữa người không quen biết, việc thiếu người làm chứng sẽ làm giảm giá trị chứng minh khi tranh chấp.
2.5. Vi phạm quy định về hình thức đối với tài sản bắt buộc công chứng
Theo Luật Đất đai 2013 và Luật Nhà ở 2014, hợp đồng mua bán nhà đất bắt buộc phải lập thành văn bản và công chứng hoặc chứng thực. Nếu chỉ viết tay mà không công chứng, hợp đồng sẽ vô hiệu.
Ví dụ: Ông C bán thửa đất cho ông D bằng hợp đồng viết tay, không công chứng. Khi tranh chấp xảy ra, tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu vì vi phạm hình thức.
3. Căn cứ pháp lý về hiệu lực của hợp đồng mua bán viết tay
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 117 về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự; Điều 430 về hợp đồng mua bán tài sản.
Luật Đất đai 2013: Điều 167 quy định hình thức hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Luật Nhà ở 2014: Điều 122 quy định về công chứng hợp đồng mua bán nhà ở.
Các căn cứ này cho thấy, hợp đồng mua bán viết tay có thể hợp pháp nếu tuân thủ đúng điều kiện về chủ thể, nội dung, hình thức và tài sản.
4. Cách tránh các lỗi khi lập hợp đồng mua bán viết tay
4.1. Ghi đầy đủ thông tin các bên trong hợp đồng mua bán viết tay
Bao gồm họ tên, ngày sinh, số CMND/CCCD, địa chỉ thường trú và chỗ ở hiện tại.
4.2. Mô tả rõ ràng tài sản
Nêu đặc điểm nhận dạng chi tiết, số seri, tình trạng, nguồn gốc.
4.3. Thỏa thuận rõ về giá, thời gian và phương thức thanh toán
Nên ghi rõ thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản, thời điểm bàn giao tài sản.
4.4. Có người làm chứng hoặc xác nhận
Đối với giao dịch giá trị lớn hoặc giữa các bên không quen biết, nên mời người làm chứng và ký vào hợp đồng.
4.5. Tuân thủ quy định công chứng đối với tài sản đặc biệt
Nhà đất, xe ô tô và các tài sản bắt buộc đăng ký quyền sở hữu cần công chứng/chứng thực hợp đồng.
5. Ví dụ minh họa thực tế hợp đồng mua bán viết tay
Chị E mua một căn nhà của anh F với giá 1 tỷ đồng, chỉ lập hợp đồng mua bán viết tay, không công chứng. Sau đó, anh F bán căn nhà cho người khác và làm thủ tục sang tên hợp pháp. Khi tranh chấp, tòa án tuyên hợp đồng giữa chị E và anh F vô hiệu vì vi phạm hình thức bắt buộc, chị E không lấy lại được nhà, chỉ đòi được tiền nếu chứng minh đã giao.
Hợp đồng mua bán viết tay là hình thức thuận tiện và nhanh chóng, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu không tuân thủ quy định. Để đảm bảo quyền lợi, các bên nên lập hợp đồng đầy đủ nội dung, hình thức và tuân thủ các yêu cầu pháp luật. Với những tài sản bắt buộc công chứng, cần thực hiện đúng thủ tục để hợp đồng có hiệu lực và tránh tranh chấp sau này.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
