Trong bối cảnh các giao dịch dân sự ngày càng đa dạng, nhu cầu xác lập quyền thừa kế đối với tài sản chưa hình thành hoặc chưa bàn giao ngày càng phổ biến. Việc công chứng văn bản liên quan đến thừa kế tài sản tương lai giúp bảo đảm tính hợp pháp của quyền hưởng di sản, đồng thời hạn chế tranh chấp phát sinh khi tài sản hoàn thiện trong tương lai. Tuy nhiên, không phải mọi loại tài sản hình thành trong tương lai đều được phép đưa vào diện thừa kế, và trình tự công chứng cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật. Bài viết dưới đây phân tích rõ các căn cứ pháp lý và hướng dẫn thủ tục thực hiện đúng theo quy định hiện hành.

>>> Xem thêm: Cách chọn văn phòng công chứng uy tín để tránh rủi ro pháp lý

1. Căn cứ pháp lý về thừa kế đối với tài sản hình thành trong tương lai

Theo “Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015”, di sản bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của họ trong khối tài sản chung. Quy định này không loại trừ tài sản hình thành trong tương lai, nhưng để tài sản trở thành di sản, cần thỏa mãn điều kiện tồn tại quyền tài sản hợp pháp tại thời điểm người để lại di sản chết.

Một số căn cứ liên quan:

• “Điều 115 Bộ luật Dân sự 2015”: quyền tài sản bao gồm quyền tài sản phát sinh từ nghĩa vụ dân sự, quyền sở hữu, quyền khác gắn liền với tài sản.

• “Điều 118 Bộ luật Dân sự 2015”: tài sản hình thành trong tương lai có thể là đối tượng của giao dịch nếu không bị pháp luật cấm.

• “Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015”: di chúc có thể định đoạt tài sản hình thành trong tương lai nếu người lập di chúc có quyền đối với tài sản đó.

Như vậy, trong thừa kế, tài sản hình thành trong tương lai phải là tài sản mà người chết đã có quyền tại thời điểm mở thừa kế (ví dụ: quyền yêu cầu bàn giao căn hộ theo hợp đồng mua bán).

>>> Xem thêm: Khi nào hồ sơ bị trả lại dù đã dùng dịch vụ làm sổ đỏ?

2. Những loại tài sản hình thành trong tương lai có thể được công chứng thừa kế

Dựa trên pháp luật dân sự và thực tiễn công chứng, tài sản hình thành trong tương lai có thể được xem xét là di sản nếu đáp ứng điều kiện về quyền tài sản.

Một số trường hợp thường gặp:

2.1. Căn hộ chung cư chưa bàn giao

Người để lại di sản đã ký hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai và đã thanh toán tiền theo tiến độ.

Quyền tài sản được để lại thừa kế chính là quyền yêu cầu chủ đầu tư bàn giao căn hộ, không phải bản thân căn hộ.

2.2. Quyền hưởng bảo hiểm hoặc quyền nhận khoản chi trả trong tương lai

Nếu người chết có quyền yêu cầu một khoản chi trả theo hợp đồng, khoản quyền này có thể là di sản (trừ trường hợp có người thụ hưởng chỉ định).

2.3. Quyền khai thác tài sản hoặc hưởng lợi nhuận từ hợp đồng đang thực hiện

Ví dụ: quyền nhận tiền từ hợp đồng đầu tư, hợp đồng hợp tác kinh doanh.

2.4. Tài sản đang trong quá trình xây dựng nhưng có giấy phép và quyền sở hữu đối với đất

Người chết có quyền sở hữu đối với đất và tài sản gắn liền với đất đang hình thành thì phần công trình cũng được coi là di sản.

>>> Xem thêm: Tại sao nhiều người chọn Công chứng di chúc thay vì viết tay đơn thuần

3. Trình tự công chứng xác nhận quyền thừa kế đối với tài sản hình thành trong tương lai

Quy trình thực hiện phải tuân theo “Luật Công chứng 2014” (đang có hiệu lực đến trước thời điểm Luật Công chứng 2024 có hiệu lực).

3.1. Chuẩn bị hồ sơ

Người thừa kế nộp các giấy tờ:

• Giấy tờ chứng minh quyền tài sản của người chết:
  Hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng bảo hiểm, văn bản cam kết bàn giao tài sản…

• Giấy chứng tử.

• Giấy tờ tùy thân và giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, sổ hộ khẩu…).

• Di chúc (nếu thừa kế theo di chúc).

• Tài liệu chứng minh tiến độ hình thành tài sản (biên lai thanh toán, văn bản xác nhận của chủ đầu tư…).

3.2. Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra quyền tài sản

Công chứng viên sẽ yêu cầu người nộp hồ sơ làm rõ:

• Tài sản đã hình thành đến mức độ nào;

• Quyền tài sản của người chết có còn tồn tại hay đã chuyển nhượng;

• Tài sản có tranh chấp hay bị kê biên không.

3.3. Lập và công chứng văn bản khai nhận hoặc văn bản thỏa thuận phân chia

Văn bản ghi nhận:

• Loại tài sản hình thành trong tương lai;

• Quyền tài sản của người để lại di sản;

• Phần được hưởng của từng người thừa kế.

3.4. Gửi thông báo niêm yết

Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, văn phòng công chứng phải niêm yết thông báo thừa kế trong 15 ngày.

3.5. Nhận kết quả công chứng

Văn bản công chứng là căn cứ để người thừa kế:

• Kế thừa quyền yêu cầu bàn giao tài sản;

• Tiếp tục thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan (nếu có);

• Đăng ký quyền sở hữu khi tài sản hoàn thành.

4. Lưu ý quan trọng khi thừa kế tài sản hình thành trong tương lai

4.1. Không phải mọi tài sản tương lai đều được thừa kế

Tài sản phải có quyền tài sản xác định, không phải kỳ vọng hay dự đoán (ví dụ: một dự án chưa được phê duyệt).

4.2. Nghĩa vụ tài chính cũng được chuyển giao

Người thừa kế có thể phải tiếp tục thanh toán khoản tiền còn nợ theo hợp đồng mua bán.

4.3. Cần kiểm tra kỹ điều khoản hạn chế chuyển nhượng

Một số hợp đồng về tài sản tương lai có quy định hạn chế chuyển nhượng hoặc chuyển giao quyền.

4.4. Tranh chấp dễ phát sinh khi tài sản chưa hoàn thiện

Các xung đột thường gặp:

• Chủ đầu tư chậm bàn giao;

• Quyền lợi giữa người thừa kế và người đồng sở hữu;

• Nghĩa vụ tài chính chưa thực hiện đầy đủ.

5. Kết luận

Việc công chứng xác nhận quyền thừa kế tài sản hình thành trong tương lai là giải pháp pháp lý quan trọng để bảo đảm quyền lợi cho người thừa kế và hạn chế tranh chấp. Miễn là quyền tài sản của người chết đã phát sinh theo đúng pháp luật, việc khai nhận hoặc phân chia di sản vẫn hoàn toàn hợp lệ. Người thừa kế nên chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và làm việc với công chứng viên để được hướng dẫn theo đúng quy định.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Bị ép ký đơn ly hôn: Cách bảo vệ quyền lợi

>>> Bảo mật thông tin trong công chứng vay tín chấp ngân hàng

>>> Công chứng uỷ quyền kinh doanh – vấn đề cần chú ý

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hỗ trợ công chứng hợp đồng chuyển nhượng cổ phần

>>> Công chứng mua bán xe hợp đồng mua bán xe điện, xe hybrid

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com