Hợp đồng ở nhờ liên quan đến tài sản công: Quy định pháp luật
Trong thực tế, việc sử dụng tài sản công, tài sản nhà nước thường gặp ở các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp, tổ chức chính trị – xã hội. Một trong những dạng phát sinh là cho cá nhân, tổ chức “ở nhờ” trụ sở, nhà đất hoặc công trình thuộc sở hữu toàn dân. Tuy nhiên, không ít người nhầm lẫn giữa việc cho thuê, cho mượn và ở nhờ. Bài viết này phân tích chi tiết quy định pháp luật mới nhất về hợp đồng ở nhờ liên quan đến tài sản công, giúp bạn đọc hiểu rõ rủi ro và căn cứ pháp lý.
Theo khoản 1 Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017:
Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
Bao gồm: đất đai, trụ sở cơ quan, quyền sử dụng đất do Nhà nước giao, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản tại đơn vị vũ trang, doanh nghiệp nhà nước…
Nói cách khác, tài sản nhà nước cũng chính là tài sản công – tức thuộc sở hữu toàn dân.
1.2. Hợp đồng ở nhờ là gì?
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn, không phải trả tiền.
“Ở nhờ” được xem là một dạng mượn tài sản nhưng với mục đích để ở, không phát sinh nghĩa vụ trả tiền thuê.
Tuy nhiên, khi đối tượng của hợp đồng là tài sản công, pháp luật có quy định hạn chế đặc biệt.
2. Pháp luật quy định ra sao về việc cho ở nhờ tài sản công?
2.1. Nguyên tắc quản lý tài sản công
Theo Điều 6 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017:
Tài sản công phải được quản lý chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả.
Mọi việc khai thác, sử dụng tài sản công phải tuân thủ đúng thẩm quyền, đúng quy trình và công khai minh bạch.
2.2. Hạn chế việc cho mượn, cho ở nhờ tài sản công
Điều 80 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 nghiêm cấm việc sử dụng tài sản công để cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết trái quy định.
Chỉ trong những trường hợp được pháp luật cho phép (ví dụ: sử dụng tạm thời trụ sở cơ quan chưa dùng đến để cho thuê theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền) mới hợp pháp.
Việc “cho ở nhờ” nếu không có quyết định của cơ quan có thẩm quyền sẽ bị coi là sử dụng sai mục đích và có thể bị xử lý kỷ luật, thậm chí hình sự.
>>> Xem thêm: Tư vấn rõ ràng, minh bạch qua Dịch vụ sổ đỏ.
3. Rủi ro pháp lý khi lập hợp đồng ở nhờ tài sản công
3.1. Hợp đồng có thể bị vô hiệu
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự vô hiệu khi vi phạm điều cấm của luật.
Nếu một cơ quan, đơn vị cho phép cá nhân “ở nhờ” tài sản công mà không đúng thẩm quyền, hợp đồng sẽ vô hiệu.
Người “ở nhờ” không có quyền lợi pháp lý được bảo vệ, có thể bị buộc trả lại tài sản bất kỳ lúc nào.
3.2. Người cho ở nhờ có thể bị xử lý
Cán bộ, công chức tự ý cho ở nhờ trụ sở, nhà đất công có thể bị xử lý kỷ luật, bồi thường thiệt hại.
Trường hợp gây thất thoát, chiếm đoạt tài sản công có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) – Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
4. Ví dụ minh họa thực tế
4.1. Trường hợp hợp pháp
Một trụ sở cơ quan nhà nước cũ không còn sử dụng, được UBND tỉnh ra quyết định tạm giao cho Hội chữ thập đỏ địa phương quản lý và cho một số hộ dân ở nhờ trong thời gian chờ di dời. Trường hợp này hợp đồng “ở nhờ” có cơ sở pháp lý vì có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
4.2. Trường hợp vi phạm
Một cán bộ quản lý trường học tự ý cho người quen ở nhờ trong phòng tập thể của trường (thuộc tài sản công). Việc này vi phạm Điều 80 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017. Khi bị phát hiện, hợp đồng bị tuyên vô hiệu, người ở nhờ bị buộc rời đi, cán bộ liên quan bị kỷ luật.
>>> Xem thêm: Bạn đã biết cách so sánh Phí công chứng giữa các văn phòng?
5. Lời khuyên khi liên quan đến hợp đồng ở nhờ tài sản công
Luôn kiểm tra rõ nguồn gốc tài sản: nếu tài sản thuộc tài sản công, tài sản nhà nước, cần có quyết định bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền.
Không ký hợp đồng ở nhờ chỉ dựa vào thỏa thuận miệng hoặc văn bản với cá nhân quản lý tài sản công.
Nếu là cá nhân/tổ chức có nhu cầu sử dụng, nên đề nghị cơ quan quản lý làm thủ tục xin cấp phép sử dụng theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017.
Người dân cần hiểu rõ rằng hợp đồng ở nhờ tài sản công trái pháp luật sẽ không được pháp luật bảo vệ.
Kết luận
Hợp đồng ở nhờ liên quan đến tài sản công, tài sản nhà nước là vấn đề nhạy cảm, pháp luật quy định rất chặt chẽ. Chỉ khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền thì việc sử dụng tài sản công để ở nhờ mới hợp pháp. Ngược lại, nếu tự ý lập hợp đồng, giao dịch sẽ bị vô hiệu, gây rủi ro pháp lý cho cả người cho và người ở nhờ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
