Vi bằng ghi nhận vi phạm xây dựng – Khi nào áp dụng?
Trong lĩnh vực xây dựng, nhiều hành vi vi phạm xảy ra trên thực tế nhưng khó chứng minh, dẫn đến tranh chấp hoặc khó xử lý hành chính. Lúc này, vi bằng xây dựng do Thừa phát lại lập có thể trở thành chứng cứ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của cá nhân, tổ chức hoặc hỗ trợ cơ quan quản lý trong công tác thanh tra, kiểm tra. Vậy vi bằng ghi nhận vi phạm xây dựng được áp dụng trong những trường hợp nào, căn cứ pháp lý ra sao? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết.
Việc lập và sử dụng vi bằng hiện nay được điều chỉnh bởi:
Nghị định số 08/2020/NĐ-CP ngày 08/01/2020 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động Thừa phát lại.
Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020).
Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022 về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng.
Theo Điều 36 Nghị định 08/2020/NĐ-CP, vi bằng có giá trị chứng cứ để Tòa án xem xét khi giải quyết vụ việc dân sự và là căn cứ để cơ quan khác xem xét giải quyết vụ việc. Trong lĩnh vực xây dựng, vi bằng thường được lập để ghi nhận hiện trạng, hành vi vi phạm xây dựng nhằm làm cơ sở xử lý tranh chấp hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền can thiệp.
2. Khi nào áp dụng vi bằng xây dựng?
Vi bằng không thay thế biên bản vi phạm hành chính hay quyết định xử phạt, nhưng có thể được áp dụng trong các trường hợp sau:
2.1. Ghi nhận hành vi xây dựng trái phép
Ví dụ: Hàng xóm xây dựng nhà lấn chiếm đất công hoặc đất của bạn, bạn có thể yêu cầu Thừa phát lại lập vi bằng xây dựng ghi nhận quá trình xây dựng để làm chứng cứ khởi kiện hoặc yêu cầu xử lý.
2.2. Ghi nhận việc thi công sai phép, không phép
Theo Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng (khi thuộc diện bắt buộc) sẽ bị xử phạt. Vi bằng có thể ghi nhận hình ảnh, thời điểm thi công để chứng minh vi phạm.
2.3. Ghi nhận việc vi phạm quy định an toàn xây dựng
Ví dụ: Công trình thi công gây nứt tường, lún nền nhà lân cận. Vi bằng ghi nhận hiện trạng có thể giúp chủ nhà bị ảnh hưởng yêu cầu bồi thường hoặc làm căn cứ khiếu nại.
2.4. Ghi nhận hiện trạng trước khi khởi công
Chủ đầu tư hoặc người dân có thể lập vi bằng hiện trạng công trình, đất liền kề để tránh tranh chấp khi thi công (ví dụ: ghi nhận nhà hàng xóm không nứt tường trước khi đào móng).
Theo Điều 37 Nghị định 08/2020/NĐ-CP, chỉ Thừa phát lại được lập vi bằng, và phải đăng ký tại Sở Tư pháp mới có giá trị pháp lý.
Thừa phát lại không có thẩm quyền xử phạt vi phạm xây dựng.
Vi bằng xây dựng chỉ có giá trị ghi nhận sự kiện, hành vi xảy ra trên thực tế, phục vụ cho việc giải quyết tranh chấp hoặc hỗ trợ cơ quan quản lý.
4. Thủ tục lập vi bằng xây dựng
Quy trình lập vi bằng xây dựng gồm các bước:
4.1. Yêu cầu lập vi bằng
Người dân, doanh nghiệp nộp yêu cầu tại Văn phòng Thừa phát lại, kèm theo thông tin về hành vi, sự kiện cần ghi nhận.
4.2. Thừa phát lại tiến hành lập vi bằng
Trực tiếp có mặt tại hiện trường.
Ghi nhận sự kiện, hành vi bằng hình ảnh, video, lời chứng.
Soạn thảo vi bằng đúng quy định pháp luật.
4.3. Đăng ký vi bằng tại Sở Tư pháp
Trong vòng 03 ngày làm việc, Văn phòng Thừa phát lại gửi vi bằng để Sở Tư pháp đăng ký. Sau khi được đăng ký, vi bằng có giá trị sử dụng.
>>> Xem thêm: Không phải lúc nào Công chứng vi bằng cũng có giá trị pháp lý như bạn nghĩ.
5. Giá trị pháp lý của vi bằng xây dựng
Trong tố tụng: Vi bằng là chứng cứ để Tòa án xem xét khi giải quyết tranh chấp liên quan đến xây dựng (như lấn chiếm đất, thi công gây hư hại, vi phạm giấy phép xây dựng).
Trong quản lý hành chính: Vi bằng hỗ trợ cơ quan quản lý trong việc xác định tình trạng vi phạm trước khi lập biên bản xử phạt.
Trong quan hệ dân sự: Vi bằng giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị ảnh hưởng bởi hành vi vi phạm xây dựng.
Ví dụ: Anh C phát hiện nhà hàng xóm xây lấn sang phần đất của mình. Anh C mời Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận hiện trạng. Sau đó, khi nộp đơn khởi kiện tại Tòa án, vi bằng trở thành chứng cứ quan trọng chứng minh hành vi lấn chiếm đất.
Vi bằng xây dựng là công cụ pháp lý hữu ích giúp cá nhân, tổ chức bảo vệ quyền lợi và cung cấp chứng cứ khách quan khi phát sinh vi phạm trong hoạt động xây dựng. Tuy nhiên, vi bằng không có giá trị thay thế quyết định xử phạt hành chính hay giấy phép xây dựng. Do đó, người dân cần hiểu rõ phạm vi áp dụng, sử dụng vi bằng kết hợp với các thủ tục pháp lý khác để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
