Khi người thân qua đời, việc lập và nộp hồ sơ công chứng thừa kế là bước quan trọng để xác lập quyền sở hữu hợp pháp đối với di sản. Thủ tục này phải tuân theo quy trình rõ ràng, được quy định trong Luật Công chứng và Bộ luật Dân sự nhằm tránh tranh chấp và đảm bảo quyền lợi cho tất cả người thừa kế. Nhiều người gặp khó khăn trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, xác định di sản và thực hiện niêm yết theo quy định. Bài viết dưới đây hướng dẫn chi tiết toàn bộ quy trình từ chuẩn bị hồ sơ, nộp yêu cầu công chứng đến việc nhận văn bản công chứng theo đúng pháp luật hiện hành.

>>> Xem thêm: Tại sao người mua nhà nên đến văn phòng công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý?

1. Cơ sở pháp lý về công chứng thừa kế

Các văn bản pháp luật áp dụng bao gồm:

• “Bộ luật Dân sự 2015” – Điều 609 đến Điều 663 về thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật và thủ tục thực hiện quyền thừa kế.

• “Luật Công chứng 2014” – Điều 57, Điều 58 về công chứng văn bản thừa kế và niêm yết.

• “Luật Đất đai 2024” (nếu di sản là quyền sử dụng đất) – quy định về đăng ký biến động sau khi phân chia di sản.

Những quy định này xác lập trình tự bắt buộc để bảo đảm việc công chứng diễn ra minh bạch, hợp pháp.

>>> Xem thêm: Bảng giá cập nhật của dịch vụ làm sổ đỏ tại Hà Nội

2. Hồ sơ công chứng thừa kế cần chuẩn bị

Theo Luật Công chứng, người yêu cầu công chứng phải nộp đầy đủ hồ sơ công chứng thừa kế, bao gồm:

2.1. Giấy tờ nhân thân

• CMND/CCCD/hộ chiếu của người yêu cầu công chứng.

• Sổ hộ khẩu hoặc giấy xác nhận cư trú.

• Giấy chứng tử của người để lại di sản.

2.2. Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế

• Giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, trích lục hộ tịch.

• Đối với thừa kế theo di chúc: nộp bản di chúc hợp pháp.

2.3. Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu di sản

Tùy loại tài sản, hồ sơ gồm:

• “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở” (nếu di sản là nhà đất).

• Giấy đăng ký xe (nếu di sản là ô tô, xe máy).

• Sổ tiết kiệm, giấy tờ giá trị tài chính.

• Các tài sản đặc thù theo quy định chuyên ngành.

2.4. Giấy tờ về thỏa thuận hoặc từ chối nhận di sản (nếu có)

Việc chuẩn bị đúng, đủ hồ sơ là điều kiện tiên quyết để cơ quan công chứng tiếp nhận và xử lý yêu cầu.

3. Trình tự nộp hồ sơ và giải quyết công chứng thừa kế theo luật

Toàn bộ quy trình xử lý hồ sơ công chứng thừa kế được thực hiện theo các bước sau:

3.1. Bước 1 – Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra pháp lý

Công chứng viên sẽ:

• Kiểm tra tính hợp lệ của giấy tờ.

• Kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản.

• Đối chiếu quan hệ thừa kế theo Bộ luật Dân sự.

Nếu hồ sơ chưa đầy đủ, công chứng viên hướng dẫn bổ sung.

3.2. Bước 2 – Xác minh và thu thập thông tin liên quan

Trong trường hợp cần thiết, công chứng viên được quyền yêu cầu:

• Xác minh tại cơ quan đăng ký đất đai, ngân hàng hoặc đơn vị quản lý tài sản.

• Làm rõ tình trạng tranh chấp nếu có dấu hiệu mâu thuẫn giữa những người thừa kế.

3.3. Bước 3 – Niêm yết theo quy định

Theo “Điều 58 Luật Công chứng 2014”, văn phòng công chứng phải gửi thông báo niêm yết tại:

• UBND xã/phường nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản.

Thời gian niêm yết thường là 15 ngày để đảm bảo quyền lợi của tất cả người có liên quan.

3.4. Bước 4 – Soạn thảo và lập văn bản thừa kế

Hai loại văn bản có thể được lập:

• Văn bản khai nhận di sản – khi chỉ có một người thừa kế.

• Văn bản phân chia di sản – khi có nhiều người đồng thừa kế.

Văn bản phải thể hiện rõ phần tài sản mỗi người được hưởng, theo di chúc hoặc theo pháp luật.

3.5. Bước 5 – Ký và nhận bản công chứng

Các bên ký trước mặt công chứng viên để bảo đảm tính tự nguyện.
Sau khi ký, người yêu cầu nhận bản chính để tiếp tục thủ tục đăng ký sang tên tại cơ quan nhà nước (nếu tài sản thuộc diện phải đăng ký).

>>> Xem thêm: 5 lý do khiến công chứng nhà đất thất bại nếu không chuẩn bị kỹ

4. Thời gian giải quyết hồ sơ công chứng thừa kế

Thông thường, thời gian thực hiện gồm:

• Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ: 1–2 ngày.

• Niêm yết thừa kế: 15 ngày.

• Soạn thảo văn bản và ký: 1–3 ngày tùy hồ sơ.

Tổng thời gian trung bình từ 16–20 ngày nếu hồ sơ đầy đủ và không phát sinh tranh chấp.

5. Các trường hợp hồ sơ công chứng thừa kế bị từ chối

Văn phòng công chứng có thể từ chối nếu rơi vào một trong các trường hợp sau:

5.1. Có tranh chấp về di sản

Ví dụ: tranh chấp quyền sử dụng đất, mâu thuẫn giữa các đồng thừa kế.

5.2. Di sản chưa rõ nguồn gốc hoặc không chứng minh được quyền sở hữu

• Nhà đất mua bán giấy tay.

• Tài sản đang thế chấp nhưng không xuất trình được giấy tờ hợp pháp.

5.3. Di chúc không hợp pháp hoặc bị nghi ngờ vô hiệu

Công chứng viên có quyền dừng giải quyết và đề nghị người thừa kế yêu cầu tòa án xác định hiệu lực.

6. Lời khuyên để hồ sơ công chứng thừa kế được giải quyết nhanh chóng

• Chuẩn bị hồ sơ ngay khi có sự kiện mở thừa kế, tránh thất lạc giấy tờ quan trọng.

• Kiểm tra kỹ tính hợp pháp của tài sản.

• Trong trường hợp di sản phức tạp (đất đang tranh chấp, tài sản chung hộ gia đình…), nên nhờ luật sư hoặc công chứng viên tư vấn trước khi nộp hồ sơ.

• Nếu có người thừa kế sinh sống ở nước ngoài, nên chuẩn bị trước giấy ủy quyền và hợp pháp hóa lãnh sự (nếu cần).

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Bị ép ký đơn ly hôn: Cách bảo vệ quyền lợi

>>> Bảo mật thông tin trong công chứng vay tín chấp ngân hàng

>>> Công chứng uỷ quyền kinh doanh – vấn đề cần chú ý

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hỗ trợ công chứng hợp đồng chuyển nhượng cổ phần

>>> Công chứng mua bán xe hợp đồng mua bán xe điện, xe hybrid

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com