Khi người được bố trí đất tái định cư qua đời, việc xác định người thừa kế và thực hiện thủ tục công chứng trở thành bước quan trọng để tránh tranh chấp về thừa kế đất tái định cư. Loại tài sản này thường gắn với quyết định bồi thường, giải phóng mặt bằng và hồ sơ tái định cư nên thủ tục pháp lý có nhiều điểm đặc thù hơn so với các loại đất thông thường. Việc chuẩn bị đúng hồ sơ và hiểu rõ vai trò của công chứng giúp đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế khi thực hiện sang tên. Bài viết cung cấp hướng dẫn đầy đủ, thực tế và cập nhật theo pháp luật hiện hành.

>>> Xem thêm: Khi nào cần đặt lịch trước với văn phòng công chứng?

1. Đặc điểm pháp lý của đất tái định cư khi để lại thừa kế

1.1. Tính chất tài sản được Nhà nước giao hoặc cấp

Đất tái định cư thường được bố trí thông qua:

• Quyết định bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất;

• Hợp đồng mua bán nhà ở tái định cư;

• Quyết định giao đất tái định cư kèm nghĩa vụ tài chính.

Tài sản này chỉ phát sinh quyền sử dụng đất hợp pháp khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo “Luật Đất đai 2013” và “Luật Đất đai 2024”.

>>> Xem thêm: 3 bước đơn giản để hoàn tất hồ sơ cùng dịch vụ làm sổ đỏ

1.2. Quyền để lại thừa kế

Theo “Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015”, cá nhân có quyền để lại tài sản của mình cho người thừa kế. Do đó, đất tái định cư khi đã được cấp sổ đỏ hoặc đủ điều kiện cấp sổ đều thuộc phạm vi tài sản thừa kế.

2. Khi nào phải công chứng văn bản khai nhận thừa kế đất tái định cư?

Công chứng là bắt buộc khi:

• Có một người thừa kế và cần lập văn bản khai nhận để làm thủ tục sang tên;

• Có nhiều người thừa kế và cần công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản;

• Hồ sơ đất tái định cư có giá trị pháp lý gắn với quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà;

• Cơ quan đăng ký đất đai yêu cầu phải có văn bản công chứng theo “Luật Đất đai 2024” về thủ tục biến động.

Công chứng giúp chứng minh quyền thừa kế hợp pháp và là điều kiện cần để cơ quan nhà nước tiếp nhận hồ sơ sang tên.

3. Hồ sơ công chứng thừa kế đất tái định cư

3.1. Hồ sơ về người để lại di sản

• Giấy chứng tử;

• CMND/CCCD, hộ khẩu cũ (nếu cần xác minh);

• Quyết định giao đất tái định cư hoặc quyết định bố trí tái định cư;

• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nếu đã được cấp).

3.2. Hồ sơ của người thừa kế

• CCCD/CMND, sổ hộ khẩu/giấy xác nhận cư trú;

• Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế: giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, quyết định nhận con nuôi, v.v.

3.3. Hồ sơ xác định di sản là đất tái định cư

Tùy tình trạng tài sản:

• Đã có sổ đỏ: nộp bản gốc sổ đỏ;

• Chưa được cấp sổ đỏ:

  • Quyết định bố trí tái định cư;

  • Biên bản bàn giao nền;

  • Hồ sơ bồi thường – hỗ trợ giải phóng mặt bằng;

  • Hóa đơn, biên lai nộp tiền sử dụng đất (nếu có);

  • Văn bản xác nhận của cơ quan cấp tái định cư về tình trạng pháp lý.

3.4. Hồ sơ di chúc (nếu thừa kế theo di chúc)

• Di chúc hợp pháp;

• Văn bản xác minh tính hợp lệ của di chúc (nếu là di chúc miệng hoặc di chúc có điều kiện đặc biệt).

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ thủ tục công chứng mua bán nhà đầy đủ

4. Quy trình công chứng văn bản khai nhận thừa kế đất tái định cư

4.1. Bước 1 – Kiểm tra hồ sơ và xác minh tính pháp lý

Công chứng viên kiểm tra:

• Đất tái định cư đã có sổ hay chưa;

• Di sản có tranh chấp không;

• Hồ sơ nguồn gốc đất có hợp lệ theo quyết định tái định cư;

• Người thừa kế có đầy đủ điều kiện hưởng thừa kế theo “Điều 650, 651 Bộ luật Dân sự 2015”.

4.2. Bước 2 – Niêm yết theo thủ tục thừa kế

Theo “Điều 18 Luật Công chứng 2014”, tổ chức hành nghề công chứng phải niêm yết tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản trong 15 ngày.

Niêm yết nhằm thông báo công khai, tránh tranh chấp hoặc khiếu nại.

4.3. Bước 3 – Lập và ký văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản

Tùy trường hợp:

• Một người thừa kế: lập văn bản khai nhận di sản;

• Nhiều người thừa kế: lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

Trong văn bản phải ghi rõ:

• Tài sản là đất tái định cư theo quyết định số…;

• Nguồn gốc tài sản;

• Hàng thừa kế;

• Quyền và phần của từng người thừa kế.

4.4. Bước 4 – Công chứng và trả kết quả

Công chứng viên kiểm tra hồ sơ cuối cùng, đọc lại nội dung cho người thừa kế và ký chứng nhận.

5. Thủ tục sang tên quyền sử dụng đất tái định cư sau công chứng

Người thừa kế nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai theo quy định của “Luật Đất đai 2024” bao gồm:

• Văn bản công chứng (khai nhận/thỏa thuận);

• Hồ sơ đất tái định cư;

• Tờ khai thuế, lệ phí trước bạ (nếu thuộc diện miễn thì nộp văn bản chứng minh);

• Đơn đăng ký biến động.

Sau khi được duyệt, người thừa kế sẽ được cấp sổ đỏ mới đứng tên mình.

6. Các vướng mắc thường gặp trong thừa kế đất tái định cư

6.1. Đất tái định cư chưa được cấp sổ đỏ

Trường hợp phổ biến nhất.
Cơ quan công chứng sẽ yêu cầu:

• Xác nhận của cơ quan tái định cư về quyền được cấp sổ;

• Đối chiếu quyết định bồi thường – bố trí tái định cư;

• Tài liệu chứng minh người chết là chủ thể được bố trí.

6.2. Tranh chấp giữa các đồng thừa kế

Thường xảy ra khi:

• Có người không đồng ý giá trị đất;

• Có yêu cầu chia theo di chúc nhưng người khác đòi chia theo pháp luật;

• Tranh chấp nguồn gốc đất tái định cư.

Nếu tranh chấp chưa được giải quyết → công chứng viên có quyền từ chối công chứng theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”.

6.3. Đất tái định cư là tài sản chung vợ chồng

Nếu quyết định tái định cư cấp cho hộ gia đình hoặc cho vợ chồng → phần di sản của người chết chỉ là 1/2 hoặc một phần theo quy định tài sản chung.

7. Ví dụ minh họa thực tế

Ông H được bố trí 01 lô đất tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Ông chưa được cấp sổ đỏ nhưng đã có:

• Quyết định bố trí tái định cư;

• Biên bản bàn giao nền;

• Hóa đơn nộp tiền sử dụng đất.

Sau khi ông H qua đời, vợ và 3 con là hàng thừa kế thứ nhất.
Các bước thực hiện:

1. Chuẩn bị hồ sơ;

2. Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản;

3. Sang tên và xin cấp sổ đỏ cho các đồng thừa kế.

Kết luận

Thủ tục công chứng đối với thừa kế đất tái định cư có nhiều điểm đặc thù liên quan đến hồ sơ nguồn gốc đất và quyền được cấp tái định cư của người để lại di sản. Nắm rõ các quy định pháp luật và chuẩn bị đầy đủ giấy tờ sẽ giúp người thừa kế thực hiện việc sang tên thuận lợi, tránh tranh chấp phát sinh. Nếu bạn muốn tôi viết thêm các bài SEO chuyên sâu khác về thừa kế, công chứng, đất đai hoặc tình huống khó, cứ tiếp tục yêu cầu!

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Bị ép ký đơn ly hôn: Cách bảo vệ quyền lợi

>>> Bảo mật thông tin trong công chứng vay tín chấp ngân hàng

>>> Công chứng uỷ quyền kinh doanh – vấn đề cần chú ý

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hỗ trợ công chứng hợp đồng chuyển nhượng cổ phần

>>> Công chứng mua bán xe hợp đồng mua bán xe điện, xe hybrid

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com