Hậu quả pháp lý khi không lập văn bản thỏa thuận tài sản riêng một cách rõ ràng
Trong đời sống hôn nhân, việc xác lập quyền sở hữu tài sản giữa vợ và chồng đóng vai trò quan trọng để đảm bảo công bằng, minh bạch và hạn chế rủi ro khi xảy ra biến cố. Tuy nhiên, nhiều người vì thiếu hiểu biết hoặc chủ quan đã không lập hoặc lập không rõ ràng văn bản thỏa thuận tài sản. Khi xảy ra tranh chấp, ly hôn hay nghĩa vụ tài chính với bên thứ ba, hậu quả không thỏa thuận tài sản riêng có thể trở nên nghiêm trọng và phức tạp về mặt pháp lý.
Theo Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, vợ chồng có quyền thỏa thuận về chế độ tài sản theo hướng xác định tài sản riêng, tài sản chung, cách quản lý và phân chia. Thỏa thuận này phải được lập bằng văn bản và công chứng để có hiệu lực pháp lý.
Nếu không có thỏa thuận, toàn bộ tài sản hình thành trong hôn nhân sẽ mặc nhiên được coi là tài sản chung của vợ chồng.
2. Hậu quả không thỏa thuận tài sản riêng rõ ràng
2.1 Tài sản riêng dễ bị coi là tài sản chung
Một bên có thể sở hữu tài sản trước hôn nhân hoặc được cho, tặng riêng trong hôn nhân. Tuy nhiên, nếu không có văn bản thỏa thuận, những tài sản này dễ bị coi là tài sản chung và phải chia đôi khi ly hôn hoặc phát sinh nghĩa vụ nợ.
2.2 Bị kê biên tài sản do nghĩa vụ của người còn lại
Tài sản vốn là của một bên, nhưng nếu không được xác định rõ ràng bằng văn bản công chứng thì có thể bị nhầm là tài sản chung. Trong trường hợp một bên bị kiện nợ hoặc bị thi hành án, tài sản đó vẫn có thể bị kê biên.
2.3 Phát sinh tranh chấp phức tạp khi ly hôn hoặc qua đời
Khi vợ chồng ly hôn hoặc một bên qua đời, nếu không có văn bản thể hiện rõ đâu là tài sản riêng, đâu là tài sản chung thì tòa án sẽ mặc định tất cả là tài sản chung. Điều này dẫn đến chia tài sản không như mong muốn ban đầu và dễ phát sinh khiếu nại, kiện tụng.
2.4 Văn bản viết tay hoặc ghi âm không có giá trị
Nhiều cặp vợ chồng tự viết tay giấy cam kết hoặc có trao đổi qua tin nhắn, email nhưng không công chứng. Những tài liệu này không được công nhận là chứng cứ hợp pháp tại tòa và dễ bị bác bỏ.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thế chấp là gì? – Những điều người vay cần biết
3. Căn cứ pháp lý không thỏa thuận tài sản riêng
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 – Điều 33: Tài sản chung – Điều 43: Tài sản riêng – Điều 47: Thỏa thuận xác lập chế độ tài sản – Điều 50: Trường hợp văn bản bị vô hiệu do không rõ ràng hoặc trái quy định
Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự – Điều 131: Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu
Luật Công chứng 2014 – Điều 4, Điều 41: Công chứng là điều kiện bắt buộc để đảm bảo hiệu lực pháp lý cho văn bản thỏa thuận tài sản
>>> Xem thêm: Có được phép công chứng ngoài giờ hành chính và quy định thực hiện ra sao?
4. Ví dụ minh họa thực tế không thỏa thuận tài sản riêng
Vợ chồng chị H và anh T kết hôn năm 2018. Trước đó, chị H có mua một căn hộ đứng tên riêng, nhưng không lập văn bản xác nhận tài sản riêng. Sau 5 năm, khi ly hôn, anh T yêu cầu chia căn hộ. Tòa án xác định đây là tài sản hình thành trước hôn nhân nhưng do không có thỏa thuận rõ ràng, vẫn được coi là tài sản chung và chia đôi.
Ngược lại, vợ chồng ông N – bà K có lập văn bản thỏa thuận tài sản riêng, công chứng tại Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Sau 10 năm, ông N bị kiện do nợ trong quá trình kinh doanh. Chủ nợ yêu cầu kê biên căn nhà đứng tên bà K. Tuy nhiên, tòa án bác bỏ yêu cầu vì nhà được xác định rõ là tài sản riêng từ trước hôn nhân và có văn bản công chứng hợp lệ.
5. Cách phòng tránh rủi ro không thỏa thuận tài sản riêng
– Nên lập văn bản thỏa thuận tài sản riêng từ trước hoặc trong hôn nhân – Văn bản phải công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng theo luật – Ghi rõ nguồn gốc, thời điểm và giá trị tài sản cụ thể – Nên nhờ luật sư tư vấn để văn bản đúng pháp luật và tránh tranh chấp về sau – Bảo lưu bản gốc văn bản tại tổ chức công chứng hoặc nơi an toàn
>>> Xem thêm: Quy trình bổ nhiệm công chứng viên tại văn phòng công chứng được quy định thế nào?
Kết luận
Hậu quả không thỏa thuận tài sản riêng một cách rõ ràng là vô cùng lớn và tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Chỉ khi có văn bản hợp lệ, được công chứng đầy đủ, các bên mới có thể yên tâm bảo vệ tài sản cá nhân và tránh các tranh chấp không đáng có. Việc chủ động trong xác lập tài sản riêng là biện pháp quan trọng để kiểm soát tài chính trong hôn nhân và sau ly hôn.
Nếu bạn cần lập hoặc kiểm tra hiệu lực văn bản thỏa thuận tài sản riêng, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hỗ trợ chính xác, kịp thời và đúng quy định pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
