Cho vay lãi suất cao bị kiện – Cách giảm nhẹ trách nhiệm
Trong xã hội hiện nay, việc cho vay lãi cao giữa cá nhân với cá nhân không còn xa lạ. Tuy nhiên, nếu lãi suất vượt mức cho phép của pháp luật, hành vi này có thể bị xem là vi phạm pháp luật dân sự hoặc nghiêm trọng hơn là hình sự. Vậy nếu đã lỡ cho vay lãi cao và bị kiện, người cho vay nên làm gì để giảm nhẹ trách nhiệm, hạn chế hậu quả pháp lý?
Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ ràng các quy định pháp luật hiện hành, chỉ ra các biện pháp hợp pháp để tự bảo vệ trong trường hợp rủi ro xảy ra.
“Bộ luật Hình sự 2015” (sửa đổi, bổ sung 2017): Điều 201
“Luật Công chứng 2024”: Điều 47
Án lệ số 25/2021/AL về xử lý hành vi cho vay lãi nặng
Cho vay lãi cao – Khi nào là trái pháp luật?
Theo “Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015”:
“Lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.”
👉 Nếu vượt mức 20%/năm mà không được pháp luật chuyên ngành cho phép, phần lãi vượt bị tuyên vô hiệu, bên vay không có nghĩa vụ trả.
❌ Trường hợp bị xử lý hình sự
“Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)” quy định:
“Người nào cho vay với lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 (tức là trên 100%/năm) và thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.”
Dấu hiệu dễ dẫn đến bị kiện hoặc bị khởi tố
1. Lãi suất ghi bằng miệng hoặc thể hiện qua “phí”
Ví dụ: vay 100 triệu, ghi 0% lãi nhưng thực nhận chỉ 90 triệu → Cơ quan điều tra có thể xác định đây là hành vi lách luật để thu lãi vượt trần.
2. Có văn bản hoặc tin nhắn thể hiện lãi suất cao
Việc có tài liệu, tin nhắn xác nhận lãi suất vượt mức quy định là chứng cứ rõ ràng để xử lý hình sự nếu đủ điều kiện.
3. Nhiều người tố cáo hoặc có nạn nhân bị ép trả
Nếu có hành vi đe dọa, siết nợ, cưỡng đoạt… thì vừa bị xử lý hình sự về cho vay nặng lãi, vừa có thể bị xử lý thêm về “đe dọa giết người”, “cưỡng đoạt tài sản”.
Theo án lệ và thực tiễn xét xử, việc chủ động hoàn trả lãi suất vượt quy định là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo “Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015”.
Ví dụ:
“Bị cáo A sau khi bị điều tra đã chủ động nộp lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính do cho vay lãi suất 120%/năm cho 5 người vay.” → Tòa áp dụng tình tiết giảm nhẹ: khắc phục hậu quả, thành khẩn khai báo.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng uy tín tại Hà Nội: Dịch vụ nhanh chóng, bảo mật tuyệt đối
2. Xin hòa giải hoặc thương lượng với bên vay
Nếu bên vay không yêu cầu xử lý hình sự, hoặc tự nguyện hòa giải, vụ việc có thể được giải quyết dân sự, tránh truy cứu hình sự.
3. Hợp thức hóa lại hợp đồng vay
Trong một số trường hợp chưa bị kiện, có thể ký lại hợp đồng vay với lãi suất hợp pháp, có công chứng để tránh tranh chấp sau này.
Ghi nhớ khi lập hợp đồng vay tiền hợp pháp
Lãi suất không quá 20%/năm, nên ghi rõ bằng con số cụ thể
Có xác nhận rõ ràng: thời gian vay, cách trả gốc – lãi
Nên lập văn bản có công chứng, giúp minh bạch hóa thỏa thuận
📌 Theo “Điều 47 Luật Công chứng 2024”:
“Công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu nội dung vi phạm pháp luật hoặc có dấu hiệu cho vay nặng lãi.”
→ Văn bản vay lãi quá mức có thể bị từ chối công chứng, mất giá trị pháp lý.
Ví dụ thực tế
Anh B cho bạn vay 200 triệu với lãi suất 10%/tháng (tức 120%/năm), thu lời 60 triệu trong 6 tháng. Sau đó người vay mất khả năng trả nợ và tố cáo.
→ Cơ quan công an khởi tố anh B theo “Điều 201 Bộ luật Hình sự”, tuy nhiên vì:
Đã trả lại 60 triệu tiền lãi
Thành khẩn, ăn năn → Tòa tuyên phạt cải tạo không giam giữ 1 năm, không xử tù.
Cho vay tiền là quyền dân sự, nhưng cho vay lãi cao vượt quy định có thể dẫn đến rủi ro dân sự lẫn hình sự. Trong trường hợp bị kiện, việc chủ động hợp tác, trả lại lãi vượt quy định, hòa giải với người vay sẽ giúp giảm nhẹ trách nhiệm và hạn chế rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
